Mở đầu: Nghỉ hè – thời gian rảnh rỗi và tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho trẻ
Nghỉ hè là thời điểm lý tưởng để trẻ em thư giãn, vui chơi và phát triển toàn diện cả thể chất lẫn tinh thần. Tuy nhiên, trong thời đại công nghệ phát triển, nhiều phụ huynh có thói quen cho trẻ xem tivi, điện thoại như một cách để “giữ trẻ ở yên một chỗ”. Điều này khiến nhiều trẻ dần trở nên lệ thuộc vào thiết bị điện tử, đặc biệt là trong kỳ nghỉ dài ngày. Nhưng liệu việc để trẻ “cắm mặt” vào màn hình quá lâu có thực sự vô hại?
Câu trả lời là KHÔNG. Việc lạm dụng các thiết bị điện tử trong thời gian dài ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển toàn diện của trẻ em. Hãy cùng tìm hiểu rõ hơn về các tác hại và cách khắc phục tình trạng này trong bài viết dưới đây của VINEYE.
1. Tác hại khi trẻ xem tivi, điện thoại quá lâu
1.1. Ảnh hưởng thị lực – nguy cơ cận thị ngày càng gia tăng
Xem màn hình điện thoại hay tivi liên tục trong thời gian dài khiến trẻ phải điều tiết mắt liên tục. Điều này gây mỏi mắt, khô mắt và đặc biệt có thể làm tăng nguy cơ mắc các tật khúc xạ như cận thị, viễn thị, loạn thị. Theo nhiều nghiên cứu, tỷ lệ cận thị ở trẻ em ngày càng tăng, và một trong những nguyên nhân chính là do sử dụng thiết bị điện tử quá mức.
1.2. Gây rối loạn giấc ngủ
Ánh sáng xanh từ màn hình thiết bị điện tử ảnh hưởng đến quá trình sản sinh melatonin – hormone điều hòa giấc ngủ. Trẻ xem tivi, điện thoại trước giờ ngủ thường có xu hướng ngủ muộn, ngủ không sâu giấc, ảnh hưởng đến sự phát triển trí não và thể chất.
1.3. Hạn chế khả năng vận động
Khi “mê mẩn” với các chương trình giải trí, trẻ có xu hướng ngồi lâu một chỗ, lười vận động. Điều này không chỉ khiến trẻ dễ tăng cân, béo phì, mà còn ảnh hưởng đến sự phát triển cơ – xương – khớp, khả năng giữ thăng bằng và phối hợp vận động.
1.4. Tác động tiêu cực đến tâm lý và hành vi
Trẻ xem các nội dung không phù hợp độ tuổi có thể học theo hành vi bạo lực, ngôn ngữ không lành mạnh, hoặc trở nên cáu gắt, mất tập trung. Việc tiếp xúc quá nhiều với thế giới ảo cũng khiến trẻ giảm khả năng giao tiếp thực tế, ảnh hưởng đến sự phát triển cảm xúc – xã hội.
1.5. Giảm khả năng tập trung và học tập
Nghiên cứu chỉ ra rằng, trẻ tiếp xúc quá nhiều với thiết bị điện tử có thể giảm khả năng chú ý, ghi nhớ và phân tích thông tin, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả học tập sau kỳ nghỉ hè.
2. Cách khắc phục và giúp trẻ sử dụng thiết bị điện tử lành mạnh
2.1. Thiết lập thời gian sử dụng hợp lý
Phụ huynh nên đặt giới hạn thời gian sử dụng thiết bị điện tử mỗi ngày:
- Trẻ từ 2–5 tuổi: không quá 1 giờ/ngày
- Trẻ trên 6 tuổi: tối đa 2 giờ/ngày, có kiểm soát nội dung
Nên có khoảng nghỉ 20–30 phút sau mỗi lần sử dụng để mắt và cơ thể được thư giãn.
2.2. Khuyến khích các hoạt động ngoài trời
Thay vì chỉ ở trong nhà với điện thoại, hãy tạo điều kiện cho trẻ:
- Tham gia thể thao, bơi lội, đạp xe, đá bóng
- Đi công viên, vườn thú, dã ngoại cùng gia đình
- Tham gia lớp học nghệ thuật, âm nhạc, kỹ năng sống
Các hoạt động này giúp trẻ vận động, khám phá, tăng khả năng tương tác và sáng tạo.
2.3. Dành thời gian chơi cùng con
Phụ huynh nên chơi cùng trẻ thay vì để thiết bị điện tử làm “bảo mẫu”. Những trò chơi truyền thống như xếp hình, vẽ tranh, chơi cờ, đọc sách cùng nhau không chỉ gắn kết tình cảm mà còn kích thích trí tuệ của trẻ phát triển.
2.4. Lựa chọn nội dung phù hợp và giáo dục con sử dụng thiết bị đúng cách
Nếu bắt buộc phải cho trẻ sử dụng điện thoại hoặc tivi, hãy:
- Chọn nội dung giáo dục, phù hợp lứa tuổi
- Cùng xem, cùng thảo luận với con
- Giải thích cho trẻ hiểu về giới hạn và lý do cần hạn chế thời gian xem
2.5. Làm gương cho trẻ
Trẻ nhỏ thường bắt chước người lớn. Vì vậy, nếu bố mẹ dán mắt vào điện thoại cả ngày, trẻ sẽ rất khó tuân thủ nguyên tắc. Hãy giảm thời gian dùng điện thoại trước mặt trẻ, tạo một môi trường không màn hình trong bữa ăn hoặc trước giờ đi ngủ.
Kết luận: Đừng để màn hình trở thành “kẻ cướp tuổi thơ”
Nghỉ hè là thời điểm lý tưởng để trẻ phát triển toàn diện qua các hoạt động trải nghiệm thực tế. Tuy nhiên, nếu lạm dụng điện thoại, tivi quá mức, trẻ có thể đối mặt với hàng loạt vấn đề về sức khỏe, hành vi và trí tuệ. Là phụ huynh, hãy kiểm soát thời gian sử dụng thiết bị, hướng dẫn trẻ sử dụng đúng cách, đồng thời tạo điều kiện cho trẻ học hỏi và vui chơi một cách tự nhiên. Một mùa hè không “màn hình” sẽ giúp trẻ có tuổi thơ đúng nghĩa – đầy năng lượng, sáng tạo và niềm vui.
