Hiện nay, các tật khúc xạ như cận thị, viễn thị và loạn thị có thể được điều trị bằng nhiều phương pháp phẫu thuật khác nhau, giúp cải thiện thị lực mà không cần đeo kính hoặc kính áp tròng. Ba trong số các phương pháp phẫu thuật phổ biến nhất là LASIK, PHAKIC và PRK. Mỗi phương pháp có đặc điểm, quy trình và ưu nhược điểm riêng. Để giúp bạn chọn lựa phương pháp phù hợp, dưới đây là phân tích chi tiết của từng phương pháp.

1. Phẫu thuật LASIK (Laser-Assisted In Situ Keratomileusis)

1.1. Cơ chế hoạt động

Phẫu thuật LASIK là một phương pháp khúc xạ sử dụng tia laser để điều chỉnh hình dáng giác mạc, giúp ánh sáng hội tụ chính xác vào võng mạc. Quy trình này bao gồm ba bước chính:

• Bác sĩ sẽ tạo ra một vạt giác mạc mỏng ở lớp ngoài cùng của mắt, bằng cách sử dụng dao vi phẫu hoặc laser femtosecond.
• Vạt giác mạc này được mở lên, để lộ phần giác mạc bên dưới (stroma).
• Sau đó, laser excimer được sử dụng để tái tạo lại giác mạc, điều chỉnh các khúc xạ sai lệch, trước khi vạt giác mạc được đặt lại vị trí ban đầu.

1.2. Ưu điểm của LASIK

• Phục hồi nhanh chóng: LASIK là một trong những phương pháp khúc xạ có thời gian phục hồi nhanh nhất. Hầu hết bệnh nhân có thể trở lại sinh hoạt bình thường trong vòng 24 đến 48 giờ sau phẫu thuật.
• Không gây đau đớn trong quá trình phẫu thuật: Nhờ vào việc sử dụng thuốc tê tại chỗ, quá trình phẫu thuật diễn ra hoàn toàn không đau. Bệnh nhân chỉ cảm nhận một áp lực nhẹ trong suốt quá trình.
• Hiệu quả điều chỉnh cao: LASIK có thể điều chỉnh một cách hiệu quả các tật khúc xạ từ nhẹ đến nặng, bao gồm cận thị, viễn thị và loạn thị.
• Tính ổn định cao: Thị lực sau phẫu thuật LASIK thường ổn định và có thể kéo dài trong nhiều năm.
• Tiện lợi cho bệnh nhân: Kết quả thị lực rõ ràng ngay sau phẫu thuật giúp bệnh nhân không cần phụ thuộc vào kính hay kính áp tròng.

1.3. Nhược điểm của LASIK

• Không phù hợp với mọi người: LASIK không phù hợp cho những bệnh nhân có giác mạc quá mỏng, bị khô mắt mạn tính hoặc mắc các bệnh về mắt như cườm nước, viêm kết mạc.
• Nguy cơ biến chứng nhẹ: Một số biến chứng nhẹ có thể bao gồm khô mắt tạm thời, cảm giác lóa sáng khi nhìn vào ánh sáng mạnh, hoặc giảm khả năng nhìn vào ban đêm (halo effect).
• Tác động không mong muốn đối với giác mạc: Việc tạo vạt giác mạc có thể dẫn đến nguy cơ biến chứng nếu vạt giác mạc không lành đúng cách hoặc không đồng đều.
• Giá thành cao: So với các phương pháp khác như PRK, phẫu thuật LASIK thường đắt đỏ hơn do sử dụng công nghệ tiên tiến và yêu cầu tay nghề cao từ bác sĩ phẫu thuật.

1.4. LASIK phù hợp với ai?

LASIK là lựa chọn lý tưởng cho những người có giác mạc đủ dày và muốn có thời gian hồi phục nhanh chóng. Phương pháp này cũng thích hợp cho những ai muốn đạt được kết quả thị lực tốt mà không cần sử dụng kính hay kính áp tròng trong thời gian dài.

2. Phẫu thuật PHAKIC (Phakic Intraocular Lens Implantation)

2.1. Cơ chế hoạt động

Phẫu thuật PHAKIC là phương pháp cấy ghép một thấu kính nội nhãn (Phakic IOL) vào bên trong mắt. Thấu kính này được đặt giữa giác mạc và thủy tinh thể tự nhiên để điều chỉnh các tật khúc xạ mà không cần can thiệp đến giác mạc.

• Phẫu thuật PHAKIC không loại bỏ giác mạc hay tái tạo nó, do đó rất phù hợp cho những người có giác mạc mỏng hoặc không đủ điều kiện cho các phương pháp phẫu thuật tái tạo giác mạc khác.
• Thấu kính PHAKIC giúp điều chỉnh được các tật khúc xạ như cận thị, viễn thị và loạn thị mà không làm thay đổi cấu trúc giác mạc tự nhiên của mắt.

2.2. Ưu điểm của PHAKIC

• Không ảnh hưởng giác mạc: Đây là điểm mạnh lớn nhất của phương pháp PHAKIC. Với những bệnh nhân có giác mạc mỏng hoặc đã bị tổn thương, phương pháp này là một giải pháp an toàn.
• Hiệu quả đối với tật khúc xạ nặng: Phương pháp này có thể điều chỉnh chính xác và hiệu quả các tật khúc xạ nặng, đặc biệt là cận thị nặng mà các phương pháp khác không đạt được.
• Thấu kính có thể điều chỉnh hoặc tháo bỏ: Trong trường hợp cần thiết, thấu kính nội nhãn có thể được thay thế hoặc tháo bỏ nếu bệnh nhân không hài lòng với kết quả.
• Khả năng giữ lại thủy tinh thể tự nhiên: Thủy tinh thể tự nhiên của bệnh nhân vẫn được giữ lại, giúp duy trì khả năng điều tiết của mắt.

2.3. Nhược điểm của PHAKIC

• Phẫu thuật phức tạp hơn: PHAKIC là một phương pháp phẫu thuật nội nhãn phức tạp hơn nhiều so với LASIK và PRK, do việc cấy ghép thấu kính vào trong mắt.
• Nguy cơ biến chứng nội nhãn: Vì là một phẫu thuật xâm lấn vào trong mắt, nên PHAKIC có thể gây ra một số biến chứng nghiêm trọng như nhiễm trùng nội nhãn, đục thủy tinh thể hoặc tăng nhãn áp.
• Thời gian phục hồi lâu hơn: Phẫu thuật PHAKIC thường cần thời gian hồi phục lâu hơn so với LASIK, do đây là một quy trình phẫu thuật nội nhãn phức tạp.
• Giá thành cao: Do tính phức tạp và yêu cầu kỹ thuật cao, chi phí cho phẫu thuật PHAKIC cũng thường cao hơn so với các phương pháp khúc xạ khác.

3. Phẫu thuật PRK (Photorefractive Keratectomy)

3.1. Cơ chế hoạt động

PRK là một phương pháp điều chỉnh tật khúc xạ thông qua việc loại bỏ lớp biểu mô ngoài của giác mạc, sau đó sử dụng laser excimer để tái tạo lại giác mạc bên dưới. Phương pháp này tương tự như LASIK, nhưng không cần tạo vạt giác mạc.

• Sau khi biểu mô giác mạc được loại bỏ, lớp giác mạc bên dưới được chiếu laser để tái tạo và điều chỉnh các tật khúc xạ.
• Sau phẫu thuật, lớp biểu mô tự tái tạo trong vòng vài ngày, và bệnh nhân có thể thấy rõ thị lực cải thiện dần dần.

3.2. Ưu điểm của PRK

• Phù hợp cho giác mạc mỏng: PRK là lựa chọn tối ưu cho những bệnh nhân có giác mạc quá mỏng để thực hiện phẫu thuật LASIK.
• Giảm nguy cơ biến chứng về giác mạc: Vì không tạo vạt giác mạc, PRK loại bỏ nguy cơ biến chứng liên quan đến vạt giác mạc như mất vạt, dịch chuyển vạt sau phẫu thuật.
• Ít tác động dài hạn lên giác mạc: Vì không cắt giác mạc, PRK không gây ra các thay đổi về cấu trúc giác mạc lâu dài, điều này có lợi cho những bệnh nhân có nguy cơ bị các biến chứng giác mạc.

3.3. Nhược điểm của PRK

• Thời gian hồi phục dài hơn: Do cần thời gian để lớp biểu mô giác mạc tái tạo, bệnh nhân sẽ phải đối mặt với thời gian hồi phục dài hơn so với LASIK. Cảm giác đau và khó chịu có thể kéo dài trong vài ngày.
• Tầm nhìn tạm thời bị mờ: Sau phẫu thuật, tầm nhìn của bệnh nhân có thể bị mờ trong vài ngày đến một tuần trước khi thị lực cải thiện dần.
• Cảm giác khó chịu sau phẫu thuật: Bệnh nhân thường cảm thấy đau rát mắt trong giai đoạn đầu hồi phục do sự tổn thương biểu mô.

4. Nên chọn phương pháp nào?

Việc chọn lựa giữa LASIK, PHAKIC và PRK phụ thuộc vào nhiều yếu tố cá nhân như độ dày giác mạc, mức độ tật khúc xạ, và yêu cầu của bệnh nhân về thời gian hồi phục. Một số gợi ý có thể bao gồm:

• LASIK: Thích hợp cho những người có giác mạc đủ dày và mong muốn thời gian hồi phục nhanh chóng, không muốn cảm giác đau đớn.
• PHAKIC: Lý tưởng cho những bệnh nhân có giác mạc mỏng hoặc cần điều trị tật khúc xạ nặng.
• PRK: Phù hợp với những người có giác mạc mỏng, hoặc những người không phù hợp với LASIK do nguy cơ biến chứng giác mạc.

5. So sánh tổng quan giữa LASIK, PHAKIC và PRK

Tiêu chí	LASIK	PHAKIC	PRK
Đối tượng phù hợp	Cận, viễn, loạn thị nhẹ đến trung bình	Cận thị cao, giác mạc mỏng	Giác mạc mỏng, nghề nghiệp đặc thù
Thời gian phục hồi	Nhanh (vài giờ – 1 ngày)	Nhanh	Chậm (vài tuần – vài tháng)
Độ an toàn	Cao	Cao nhưng có rủi ro nội nhãn	Cao, ít rủi ro về giác mạc
Chi phí	Trung bình	Cao	Trung bình
Cảm giác sau phẫu thuật	Ít đau	Ít đau	Đau đớn, khó chịu vài ngày

Kết luận

Mỗi phương pháp đều có những ưu nhược điểm riêng và phù hợp với từng tình trạng mắt khác nhau. Việc lựa chọn giữa LASIK, PHAKIC và PRK phụ thuộc vào nhiều yếu tố như độ dày giác mạc, mức độ tật khúc xạ, và mong muốn của bệnh nhân về thời gian phục hồi. Để có quyết định tốt nhất, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa mắt tại Bệnh viện Quốc tế VinEyes nhằm đảm bảo an toàn và đạt hiệu quả điều trị tốt nhất.