Glaucoma (cườm nước) là bệnh lý về mắt nghiêm trọng do tình trạng tăng áp lực nội nhãn, có thể gây mù lòa nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ về Glaucoma, từ nguyên nhân, triệu chứng đến cách nhận biết sớm để bảo vệ thị lực.
1. Glaucoma là gì?
Glaucoma, hay còn gọi là cườm nước, là một nhóm bệnh lý về mắt đặc trưng bởi tình trạng tăng áp lực trong mắt. Nếu không được điều trị kịp thời, Glaucoma có thể gây tổn thương nghiêm trọng đến thần kinh thị giác, dẫn đến mất thị lực vĩnh viễn. Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa trên thế giới, đặc biệt ở người lớn tuổi.
Phân loại Glaucoma
Glaucoma thường được chia thành hai loại chính:
- Glaucoma góc mở: Dạng phổ biến nhất, phát triển chậm và không gây đau, người bệnh thường không phát hiện sớm do không có triệu chứng rõ rệt.
- Glaucoma góc đóng: Gây đau nhức mắt dữ dội, thường đi kèm với buồn nôn và thị lực giảm đột ngột. Đây là trường hợp cấp tính cần được can thiệp y tế ngay lập tức.
Ngoài ra, còn có các dạng khác như Glaucoma bẩm sinh và Glaucoma thứ phát (do các bệnh lý hoặc chấn thương khác gây ra).
2. Nguyên nhân gây ra bệnh
Glaucoma chủ yếu xảy ra do tăng áp lực nội nhãn (IOP – intraocular pressure), gây tổn thương đến dây thần kinh thị giác. Dưới đây là các nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng này:
- Sự tắc nghẽn trong việc thoát dịch mắt: Bên trong mắt luôn có sự trao đổi của dịch lỏng (aqueous humor) để duy trì áp lực nội nhãn ổn định. Khi hệ thống thoát dịch bị tắc nghẽn, áp lực bên trong mắt sẽ tăng lên, dẫn đến Glaucoma.
- Tổn thương dây thần kinh thị giác: Thần kinh thị giác đóng vai trò truyền tải hình ảnh từ mắt lên não. Áp lực cao có thể gây tổn thương và làm chết các sợi dây thần kinh thị giác, làm suy giảm thị lực.
- Di truyền: Nghiên cứu cho thấy, yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển bệnh Glaucoma. Người có người thân mắc bệnh này sẽ có nguy cơ cao hơn bình thường.
- Tuổi tác: Nguy cơ mắc bệnh Glaucoma tăng theo tuổi. Đặc biệt là người trên 60 tuổi, nguy cơ bị cườm nước cao hơn do các cơ quan và dây thần kinh trong mắt yếu dần.
- Các bệnh lý mắt khác: Một số bệnh như viêm mắt, bệnh về võng mạc hoặc đục thủy tinh thể cũng có thể dẫn đến Glaucoma. Ngoài ra, sử dụng thuốc corticosteroid kéo dài cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh này.
- Các yếu tố khác: Chấn thương ở mắt, huyết áp cao hoặc thấp, và các bệnh lý toàn thân như tiểu đường cũng được xem là yếu tố góp phần vào nguy cơ mắc Glaucoma.
3. Triệu chứng của bệnh
Cườm nước thường phát triển âm thầm và có thể không gây ra triệu chứng rõ ràng trong giai đoạn đầu, đặc biệt là ở dạng Glaucoma góc mở. Tuy nhiên, nhận biết sớm các triệu chứng dưới đây sẽ giúp người bệnh phát hiện và điều trị kịp thời:
3.1. Triệu chứng phổ biến
- Mất thị lực ngoại biên: Triệu chứng đầu tiên là mất thị lực ngoại biên. Người bệnh có thể không nhận ra cho đến khi mất thị lực ở mức đáng kể.
- Nhìn mờ: Khi áp lực trong mắt tăng, người bệnh có thể gặp hiện tượng nhìn mờ, khó nhìn thấy các chi tiết rõ nét, đặc biệt là vào ban đêm.
- Quầng sáng quanh đèn: Người bệnh thường thấy quầng sáng hoặc vệt sáng xung quanh các nguồn sáng, đặc biệt vào buổi tối hoặc khi nhìn vào đèn xe.
- Đau nhức mắt: Đây là dấu hiệu của Glaucoma góc đóng. Đau nhức mắt có thể đi kèm với buồn nôn, đau đầu hoặc đỏ mắt. Nếu gặp triệu chứng này, người bệnh cần đi khám ngay để tránh nguy cơ mất thị lực.
- Giảm thị lực nhanh chóng: Trong một số trường hợp cấp tính của cườm nước góc đóng, thị lực có thể giảm đột ngột, chỉ trong vài giờ. Đây là tình huống cần can thiệp y tế khẩn cấp.
3.2. Dấu hiệu nhận diện sớm
- Thay đổi thị lực từ từ: Glaucoma góc mở có thể khiến thị lực suy giảm chậm, nên khó nhận biết.
- Khó điều chỉnh thị lực trong bóng tối: Một dấu hiệu dễ bỏ qua nhưng thường gặp ở người bệnh là khó nhìn rõ khi ở trong điều kiện thiếu sáng.
4. Ai có nguy cơ mắc bệnh?
Người có nguy cơ mắc cườm nước cao bao gồm:
- Người cao tuổi: Nguy cơ tăng lên khi tuổi tác càng cao.
- Người có tiền sử gia đình mắc Glaucoma.
- Người bị tiểu đường, cao huyết áp hoặc các bệnh lý khác.
- Người sử dụng corticosteroid trong thời gian dài.
5. Lời khuyên để phát hiện và phòng ngừa
- Khám mắt định kỳ: Khám mắt thường xuyên, đặc biệt là từ 40 tuổi trở lên, giúp phát hiện bệnh sớm và kiểm soát áp lực nội nhãn.
- Duy trì lối sống lành mạnh: Ăn uống cân bằng, luyện tập thể thao và tránh các thói quen có hại cho mắt.
- Kiểm soát các bệnh lý nền: Quản lý tốt bệnh tiểu đường, huyết áp và các bệnh lý khác giúp giảm nguy cơ mắc Glaucoma.
Kết luận
Glaucoma là một bệnh lý mắt nghiêm trọng, có thể dẫn đến mất thị lực nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Bằng cách nhận biết các triệu chứng và nguyên nhân, cũng như thực hiện các biện pháp phòng ngừa và khám mắt định kỳ, bạn có thể giảm thiểu nguy cơ và bảo vệ sức khỏe thị lực một cách hiệu quả.
