Cườm khô, hay còn gọi là đục thủy tinh thể, là một trong những bệnh lý về mắt phổ biến nhất, đặc biệt ở người cao tuổi. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), cườm khô là nguyên nhân hàng đầu gây suy giảm thị lực và mù lòa trên toàn cầu. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến thị lực mà còn làm suy giảm chất lượng cuộc sống, khiến những hoạt động hàng ngày như đọc sách, lái xe hay làm việc trở nên khó khăn.

Hiểu rõ về cườm khô, các dấu hiệu cảnh báo cũng như các phương pháp điều trị tối ưu không chỉ giúp chúng ta bảo vệ thị lực mà còn giúp ngăn ngừa những biến chứng nghiêm trọng về mắt. Bài viết này, Bệnh viện Quốc tế VinEyes sẽ cung cấp một cái nhìn tổng quan và chi tiết về bệnh cườm khô, từ các dấu hiệu ban đầu đến các phương pháp điều trị hiện đại nhất, giúp bạn nhận diện và điều trị bệnh kịp thời.

1. Cườm khô là gì?

Cườm khô (hay còn gọi là đục thủy tinh thể, trong y học gọi là Cataract) là một bệnh lý về mắt phổ biến, đặc biệt ở người lớn tuổi. Tình trạng này xảy ra khi thủy tinh thể – một thấu kính trong suốt tự nhiên nằm sau mống mắt – bị mờ đục. Thủy tinh thể có vai trò quan trọng trong việc hội tụ ánh sáng vào võng mạc để tạo ra hình ảnh rõ ràng, giúp chúng ta nhìn thấy thế giới xung quanh. Khi thủy tinh thể mất đi tính trong suốt do lão hóa, chấn thương hoặc các yếu tố khác, ánh sáng không thể xuyên qua và tạo ra hình ảnh sắc nét trên võng mạc.

Sự mờ đục này làm cho hình ảnh trở nên mờ nhạt, giống như nhìn qua một tấm kính bị phủ sương. Ban đầu, bệnh thường không gây ra triệu chứng rõ rệt, nhưng theo thời gian, thị lực của người bệnh sẽ suy giảm nghiêm trọng. Nếu không được điều trị kịp thời, cườm khô có thể dẫn đến mù lòa.

Cườm khô là bệnh thường gặp ở người cao tuổi, đặc biệt từ 60 tuổi trở lên, do quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể. Tuy nhiên, cườm khô cũng có thể xuất hiện ở người trẻ tuổi do chấn thương, tiếp xúc với bức xạ, tác động của thuốc hoặc các bệnh lý khác như đái tháo đường.

2. Những dấu hiệu cảnh báo của cườm khô

Bệnh cườm khô có thể diễn tiến từ từ, không gây ra cảm giác đau đớn hay khó chịu, do đó người bệnh thường chủ quan và bỏ qua các dấu hiệu ban đầu. Tuy nhiên, nhận biết sớm các triệu chứng là rất quan trọng để có thể điều trị kịp thời, tránh những biến chứng nghiêm trọng. Dưới đây là những dấu hiệu cảnh báo của cườm khô mà bạn cần lưu ý:

2.1. Mờ mắt dần dần

Triệu chứng phổ biến nhất và thường gặp đầu tiên là thị lực giảm sút dần dần. Người bệnh sẽ cảm thấy như có màn sương che trước mắt, khiến hình ảnh trở nên mờ nhạt. Việc đọc sách, xem tivi hay lái xe trở nên khó khăn hơn. Mờ mắt thường xảy ra một cách từ từ, ban đầu chỉ là cảm giác không rõ ràng khi nhìn vật thể, nhưng theo thời gian sẽ tiến triển nặng hơn.

2.2. Nhạy cảm với ánh sáng

Người mắc cườm khô thường cảm thấy mắt nhạy cảm hơn với ánh sáng, đặc biệt là ánh sáng mạnh như ánh nắng mặt trời hay đèn pha xe ô tô. Điều này gây khó chịu, thậm chí người bệnh có thể cảm thấy đau mắt khi nhìn vào nguồn sáng mạnh. Tình trạng này càng rõ rệt hơn vào ban đêm, khiến việc lái xe trong bóng tối trở nên cực kỳ nguy hiểm.

2.3. Quầng sáng quanh nguồn sáng

Khi nhìn vào các nguồn sáng như đèn đường, đèn xe hoặc ánh sáng đèn trong nhà, người bệnh có thể thấy xuất hiện các quầng sáng bao quanh. Điều này không chỉ gây mất thẩm mỹ khi nhìn mà còn làm giảm khả năng nhìn rõ ràng, đặc biệt là vào buổi tối hoặc trong điều kiện ánh sáng yếu.

2.4. Giảm khả năng phân biệt màu sắc

Cườm khô có thể làm thay đổi cách mà mắt nhận biết màu sắc. Người bệnh có thể cảm thấy màu sắc trở nên nhạt nhòa, kém sắc nét và khó phân biệt giữa các màu tương đồng. Màu sắc sẽ dần mất đi sự sống động, khiến cho việc quan sát các vật thể trở nên khó khăn hơn.

2.5. Nhìn đôi hoặc nhìn mờ

Khi cườm khô tiến triển, người bệnh có thể bắt đầu gặp phải tình trạng nhìn đôi hoặc nhìn mờ, ngay cả khi chỉ nhìn bằng một mắt. Điều này gây ảnh hưởng lớn đến khả năng tập trung và thực hiện các hoạt động hàng ngày như đọc sách, lái xe hoặc làm việc trên máy tính.

2.6. Thay đổi độ kính thường xuyên

Một dấu hiệu khác của cườm khô là người bệnh phải thay kính mắt thường xuyên hơn so với bình thường. Dù đã thay kính, thị lực vẫn không cải thiện rõ rệt. Điều này thường xảy ra do sự thay đổi dần dần của thủy tinh thể, làm thay đổi khả năng hội tụ ánh sáng của mắt.

3. Các phương pháp điều trị cườm khô tối ưu

Điều trị cườm khô phụ thuộc vào mức độ tiến triển của bệnh và mức độ ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của người bệnh. Nếu bệnh ở giai đoạn nhẹ, các biện pháp bảo vệ mắt và điều chỉnh thói quen sinh hoạt có thể giúp giảm bớt các triệu chứng. Tuy nhiên, khi cườm khô phát triển đến mức nghiêm trọng, phẫu thuật là phương pháp điều trị hiệu quả nhất. Dưới đây là các phương pháp điều trị phổ biến:

3.1. Điều chỉnh thói quen sinh hoạt và sử dụng kính mắt

Ở giai đoạn đầu của cườm khô, khi các triệu chứng còn nhẹ, bác sĩ có thể khuyến nghị người bệnh thực hiện một số điều chỉnh trong sinh hoạt và sử dụng các loại kính mắt chuyên dụng để giảm tác động của bệnh. Các biện pháp này bao gồm:

• Sử dụng kính lọc ánh sáng xanh: Kính mắt có khả năng lọc ánh sáng xanh giúp giảm mỏi mắt, hạn chế tác hại của ánh sáng xanh từ màn hình máy tính và điện thoại, đồng thời giảm nhạy cảm với ánh sáng mạnh.
• Đảm bảo ánh sáng đầy đủ khi làm việc: Khi đọc sách hoặc làm việc, nên đảm bảo ánh sáng đầy đủ để mắt không phải điều tiết quá nhiều, giảm nguy cơ mỏi mắt.
• Kính lúp hỗ trợ: Sử dụng kính lúp có thể giúp đọc rõ hơn những văn bản nhỏ, giảm áp lực lên mắt trong các hoạt động đòi hỏi sự tập trung.

3.2. Phẫu thuật thay thủy tinh thể

Phẫu thuật thay thủy tinh thể là phương pháp điều trị chính và hiệu quả nhất khi cườm khô đã tiến triển nặng, gây ảnh hưởng lớn đến thị lực và sinh hoạt hàng ngày. Đây là một thủ thuật y tế phổ biến và có tỷ lệ thành công cao, giúp khôi phục thị lực cho người bệnh.

• Quy trình phẫu thuật: Trong quá trình này, bác sĩ sẽ loại bỏ thủy tinh thể bị đục và thay thế bằng một thủy tinh thể nhân tạo, gọi là Intraocular Lens (IOL). Thủy tinh thể nhân tạo có khả năng hội tụ ánh sáng tương tự thủy tinh thể tự nhiên, giúp cải thiện thị lực.
• Thời gian phẫu thuật và hồi phục: Phẫu thuật thường chỉ kéo dài khoảng 30-45 phút và người bệnh có thể ra về trong ngày. Sau phẫu thuật, người bệnh cần khoảng vài ngày đến vài tuần để mắt hồi phục hoàn toàn.
• Lợi ích của phẫu thuật: Phẫu thuật thay thủy tinh thể không chỉ giúp cải thiện thị lực mà còn giảm hẳn các triệu chứng khó chịu khác như nhạy cảm ánh sáng, nhìn đôi, hay quầng sáng. Phương pháp này còn có thể giúp người bệnh không cần dùng kính mắt hoặc giảm độ kính một cách đáng kể.

3.3. Chăm sóc sau phẫu thuật và phòng ngừa tái phát

Sau phẫu thuật, việc chăm sóc mắt đúng cách là vô cùng quan trọng để đảm bảo quá trình hồi phục nhanh chóng và tránh biến chứng:

• Sử dụng thuốc nhỏ mắt đúng theo hướng dẫn: Người bệnh cần tuân thủ việc sử dụng thuốc nhỏ mắt kháng viêm và kháng sinh để tránh nhiễm trùng và giảm sưng.
• Tránh tiếp xúc với bụi bẩn và ánh sáng mạnh: Trong giai đoạn đầu sau phẫu thuật, nên tránh để mắt tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng mạnh hoặc bụi bẩn, đồng thời đeo kính bảo hộ khi ra ngoài.
• Khám lại định kỳ: Sau phẫu thuật, việc tái khám định kỳ để kiểm tra tình trạng hồi phục của mắt là vô cùng cần thiết. Bác sĩ sẽ kiểm tra xem thủy tinh thể nhân tạo có hoạt động tốt không và có thể điều chỉnh kịp thời nếu cần.

3.4. Phòng ngừa cườm khô bằng lối sống lành mạnh

Mặc dù không thể ngăn ngừa hoàn toàn cườm khô, nhưng việc duy trì lối sống lành mạnh có thể giúp làm chậm quá trình phát triển của bệnh:

• Chế độ ăn giàu chất chống oxy hóa: Bổ sung các loại thực phẩm chứa nhiều vitamin C, E, lutein và zeaxanthin có thể giúp bảo vệ mắt khỏi các gốc tự do gây hại và giảm nguy cơ đục thủy tinh thể.
• Bảo vệ mắt khỏi tia cực tím: Sử dụng kính râm khi ra ngoài để bảo vệ mắt khỏi tia UV, giúp giảm nguy cơ bị tổn thương thủy tinh thể.
• Khám mắt định kỳ: Khám mắt định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường và điều trị kịp thời, đặc biệt đối với những người có tiền sử gia đình mắc bệnh hoặc có yếu tố nguy cơ cao.

Kết luận

Cườm khô là một trong những nguyên nhân phổ biến gây suy giảm thị lực ở người cao tuổi, nhưng bệnh có thể được kiểm soát và điều trị hiệu quả nếu phát hiện sớm. Việc nhận biết các triệu chứng cảnh báo như mờ mắt, nhạy cảm ánh sáng hay thay đổi màu sắc là rất quan trọng để tìm kiếm sự hỗ trợ y tế kịp thời. Phẫu thuật thay thủy tinh thể là phương pháp điều trị tối ưu trong những trường hợp bệnh nặng, giúp người bệnh lấy lại thị lực và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Việc chăm sóc mắt hàng ngày, khám mắt định kỳ và duy trì lối sống lành mạnh có thể giúp phòng ngừa và làm chậm tiến triển của cườm khô. Nếu bạn hoặc người thân có bất kỳ dấu hiệu nào của bệnh, hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa mắt tại Bệnh viện Quốc tế VinEyes để được tư vấn và điều trị kịp thời.