Bệnh võng mạc tiểu đường là một biến chứng phổ biến và nguy hiểm của bệnh đái tháo đường, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị lực nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị bệnh là bước quan trọng giúp bảo vệ đôi mắt của bạn khỏi nguy cơ suy giảm thị lực, thậm chí mù lòa.

1. Bệnh võng mạc tiểu đường là gì?

Bệnh võng mạc tiểu đường là tình trạng các mạch máu nhỏ trong võng mạc bị tổn thương do mức đường huyết cao gây ra. Đây là lớp mô nhạy sáng nằm ở đáy mắt, chịu trách nhiệm chuyển đổi ánh sáng thành tín hiệu thần kinh truyền tới não. Tại Việt Nam, tỷ lệ người mắc bệnh đái tháo đường ngày càng gia tăng, đồng nghĩa với việc tỷ lệ mắc bệnh võng mạc tiểu đường cũng tăng theo, đe dọa đến sức khỏe đôi mắt của hàng triệu người.

2. Nguyên nhân gây bệnh 

Khi không kiểm soát tốt mức đường huyết, người bệnh có nguy cơ cao mắc bệnh võng mạc tiểu đường. Bệnh thường gặp ở cả tiểu đường tuýp 1 và tuýp 2, đặc biệt ở những người có thời gian mắc bệnh lâu dài hoặc mắc bệnh kèm theo các yếu tố rủi ro như:

• Cao huyết áp
• Bệnh lý thận
• Thiếu máu
• Tăng lipid máu
• Béo phì
• Hút thuốc lá

3. Các giai đoạn và triệu chứng của bệnh

Bệnh thường tiến triển qua hai giai đoạn chính: giai đoạn không tăng sinh và giai đoạn tăng sinh.

3.1. Bệnh võng mạc tiểu đường không tăng sinh

Ở giai đoạn này, các thay đổi ở vi mạch bao gồm vi phình mạch, xuất huyết võng mạc, xuất tiết lipid và xuất tiết bông. Giai đoạn này thường không có triệu chứng rõ ràng và chỉ được phát hiện qua các đợt kiểm tra mắt định kỳ. Tuy nhiên, nếu có phù hoàng điểm, thị lực có thể giảm sút, khiến người bệnh thấy:

• Nhìn mờ
• Thấy các chấm đen hoặc “ruồi bay”
• Khó nhận biết hình ảnh ở vùng trung tâm của tầm nhìn

3.2. Bệnh võng mạc tiểu đường tăng sinh

Ở giai đoạn tăng sinh, các tân mạch có thể xuất hiện trên võng mạc, gây nguy cơ bong võng mạc, xuất huyết dịch kính hoặc xuất huyết võng mạc. Triệu chứng rõ ràng hơn bao gồm:

• Đột ngột thấy các hình nổi (chấm, vết, dải) trong tầm nhìn
• Hình ảnh bị méo
• Mất thị lực

4. Phương pháp chẩn đoán bệnh 

Bệnh võng mạc tiểu đường có thể được chẩn đoán chính xác qua các phương pháp kiểm tra như:

• Soi đáy mắt
• Chụp ảnh màu đáy mắt
• Chụp mạch huỳnh quang
• Chụp cắt lớp quang học (OCT)

5. Phương pháp điều trị bệnh 

Tùy theo giai đoạn và tình trạng bệnh, có nhiều phương pháp điều trị khác nhau nhằm bảo vệ thị lực cho bệnh nhân, bao gồm:

5.1. Quang đông bằng laser võng mạc

Laser quang đông giúp phá hủy các vùng võng mạc thiếu máu, ngăn chặn sự tăng sinh tân mạch và bảo vệ võng mạc khỏi tổn thương nghiêm trọng hơn.

5.2. Tiêm nội nhãn các thuốc kháng yếu tố tăng trưởng nội mô mạch máu (Anti-VEGF)

Các thuốc này như aflibercept, ranibizumab và bevacizumab giúp chống lại tân mạch, giảm nguy cơ phù hoàng điểm và ngăn chặn biến chứng tiểu đường ở mắt.

5.3. Phẫu thuật cắt dịch kính

Đây là phương pháp được sử dụng trong các trường hợp bệnh nặng, xuất hiện xuất huyết dịch kính không tiêu hoặc bong võng mạc có nguy cơ cao ảnh hưởng đến hoàng điểm.

6. Cách phòng ngừa bệnh 

Để phòng ngừa, người bệnh cần:

• Kiểm soát tốt đường huyết để hạn chế sự tiến triển của bệnh
• Khám mắt định kỳ ít nhất mỗi năm một lần, đặc biệt đối với người mắc tiểu đường lâu năm
• Duy trì huyết áp và mức cholesterol ở mức ổn định
• Tránh hút thuốc lá để giảm thiểu các biến chứng nguy hiểm

Kết luận

Bệnh võng mạc tiểu đường là một biến chứng nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và kiểm soát nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Bằng cách tuân thủ chế độ kiểm soát đường huyết, duy trì thói quen khám mắt định kỳ, bạn có thể bảo vệ thị lực và nâng cao chất lượng cuộc sống, ngăn ngừa biến chứng mù lòa do tiểu đường gây ra.