Bệnh võng mạc ở trẻ đẻ non (Retinopathy of Prematurity – ROP) là một trong những vấn đề nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến thị lực của trẻ sinh thiếu tháng. Hiểu rõ về bệnh, nguyên nhân, giai đoạn tiến triển, và phương pháp điều trị sẽ giúp ba mẹ bảo vệ thị lực cho con tốt nhất.

1. Bệnh võng mạc ở trẻ đẻ non là gì?

Bệnh võng mạc ở trẻ đẻ non là sự phát triển bất thường của mạch máu trong võng mạc, lớp mô nhạy cảm với ánh sáng nằm ở đáy mắt. Trẻ sinh non, đặc biệt là trẻ có cân nặng dưới 1.500g hoặc sinh trước 31 tuần tuổi thai, có nguy cơ cao mắc bệnh này.

Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, ROP có thể gây suy giảm thị lực nghiêm trọng, thậm chí dẫn đến mù lòa.

2. Những giai đoạn tiến triển của bệnh võng mạc ở trẻ đẻ non

ROP được chia thành 5 giai đoạn từ nhẹ đến nặng:

• Giai đoạn 1: Hình thành đường ranh giới giữa vùng có mạch máu bình thường và vùng không có mạch máu.
• Giai đoạn 2: Đường ranh giới phát triển thành gờ mạch máu.
• Giai đoạn 3: Mạch máu phát triển bất thường vào trung tâm võng mạc, gây nguy cơ bong võng mạc.
• Giai đoạn 4: Bong võng mạc một phần.
• Giai đoạn 5: Bong võng mạc toàn phần, dẫn đến mất thị lực hoàn toàn.

3. Nguyên nhân gây bệnh võng mạc ở trẻ đẻ non

Bệnh có liên quan mật thiết đến sự thiếu trưởng thành của võng mạc và các yếu tố nguy cơ khác, bao gồm:

• Sinh non: Trẻ càng sinh non, nguy cơ mắc ROP càng cao.
• Cân nặng lúc sinh thấp: Trẻ dưới 1.500g có nguy cơ cao hơn.
• Liệu pháp oxy kéo dài: Cung cấp oxy quá mức có thể làm gián đoạn sự phát triển bình thường của mạch máu võng mạc.
• Các bệnh lý khác: Nhiễm trùng, suy hô hấp hoặc vấn đề về tim mạch ở trẻ đẻ non cũng làm tăng nguy cơ.

4. Phòng ngừa bệnh võng mạc ở trẻ đẻ non

Ba mẹ có thể thực hiện các biện pháp sau để giảm nguy cơ mắc ROP:

• Chăm sóc thai kỳ tốt: Tránh sinh non bằng cách theo dõi sức khỏe thai kỳ định kỳ, đặc biệt ở những mẹ có nguy cơ sinh non.
• Quản lý liệu pháp oxy: Đảm bảo trẻ nhận oxy ở mức phù hợp dưới sự giám sát của bác sĩ.
• Khám sàng lọc ROP: Tất cả trẻ sinh non dưới 31 tuần hoặc cân nặng dưới 1.500g cần được kiểm tra mắt định kỳ để phát hiện sớm dấu hiệu bệnh.

5. Điều trị bệnh võng mạc ở trẻ đẻ non

Điều trị ROP phụ thuộc vào giai đoạn bệnh:

• Theo dõi: Giai đoạn nhẹ (1-2) thường không cần can thiệp, chỉ theo dõi định kỳ.
• Laser hoặc đông lạnh võng mạc: Đây là phương pháp phổ biến nhất để ngăn ngừa bệnh tiến triển ở giai đoạn 3.
• Phẫu thuật: Áp dụng cho giai đoạn 4-5 để điều trị bong võng mạc, giúp bảo tồn thị lực.

6. Vai trò quan trọng của ba mẹ trong việc bảo vệ thị lực cho con

Ba mẹ đóng vai trò quan trọng trong việc nhận biết dấu hiệu bất thường và đưa con đi khám sớm. Một số dấu hiệu cần lưu ý:

• Trẻ không phản ứng với ánh sáng mạnh.
• Mắt bé bị lé hoặc có dấu hiệu rung giật.
• Thị lực của trẻ không cải thiện theo thời gian.

Hãy luôn thực hiện khám mắt định kỳ cho trẻ sinh non tại các cơ sở chuyên khoa mắt để phát hiện và điều trị kịp thời.

Kết luận

Bệnh võng mạc ở trẻ đẻ non là một vấn đề nghiêm trọng nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và điều trị nếu được phát hiện sớm. Với sự phát triển của y học hiện đại, các phương pháp điều trị tiên tiến đã giúp nhiều trẻ lấy lại thị lực. Ba mẹ hãy luôn đồng hành cùng con trong việc bảo vệ sức khỏe đôi mắt, vì đó chính là cửa sổ tâm hồn của bé.