Trong giai đoạn học đường, trẻ em thường xuyên phải tiếp xúc với sách vở, thiết bị điện tử và có cường độ học tập cao. Điều này làm tăng nguy cơ mắc tật khúc xạ như cận thị, loạn thị, viễn thị. Theo nhiều nghiên cứu, tỷ lệ cận thị học đường ngày càng tăng nhanh, đặc biệt ở trẻ em tiểu học và trung học. Vì vậy, phụ huynh cần trang bị kiến thức và áp dụng những mẹo chăm sóc mắt đơn giản nhưng hiệu quả, giúp con duy trì đôi mắt khỏe mạnh và phòng ngừa các bệnh lý về mắt.
1. Dấu hiệu trẻ bị cận hoặc loạn thị trong giai đoạn học đường
Trước khi tìm hiểu mẹo chăm sóc, cha mẹ cần nhận biết những dấu hiệu cảnh báo sớm:
- Trẻ thường nheo mắt, cúi sát mặt khi đọc sách hoặc xem TV.
- Hay dụi mắt, than nhức mắt hoặc mờ mắt sau giờ học.
- Thường xuyên cúi gần vở khi viết hoặc đọc.
- Khó tập trung khi học, học chậm hơn do nhìn không rõ.
- Phàn nàn nhìn mờ xa, chói khi ra ngoài trời.
Nếu nhận thấy con có những biểu hiện này, phụ huynh nên cho trẻ đi khám mắt định kỳ để được chẩn đoán và điều chỉnh kịp thời.
2. Nguyên nhân khiến trẻ dễ mắc cận – loạn thị khi đi học
- Tư thế ngồi học sai: Ngồi quá gần sách vở hoặc bàn ghế không phù hợp chiều cao.
- Sử dụng thiết bị điện tử quá nhiều: Thời gian nhìn màn hình vượt mức khuyến nghị.
- Thiếu ánh sáng học tập: Học trong môi trường tối, ánh sáng không đủ hoặc chói.
- Di truyền: Cha mẹ bị cận hoặc loạn thị thì trẻ có nguy cơ cao hơn.
- Thói quen ít vận động ngoài trời: Nghiên cứu cho thấy trẻ dành ít nhất 2 giờ ngoài trời mỗi ngày có nguy cơ cận thị thấp hơn.
3. Mẹo chăm sóc mắt cho trẻ em trong giai đoạn học đường
3.1. Tạo tư thế ngồi học đúng
- Bàn ghế cần phù hợp chiều cao của trẻ, không quá thấp hoặc quá cao.
- Khoảng cách từ mắt đến sách vở 30–35 cm là lý tưởng.
- Giữ lưng thẳng, không nằm đọc sách hay cúi sát mặt.
3.2. Đảm bảo ánh sáng đầy đủ khi học
- Dùng ánh sáng tự nhiên là tốt nhất, kết hợp với đèn học có ánh sáng trắng.
- Đặt đèn ở bên trái (nếu trẻ thuận tay phải) để tránh bóng che khi viết.
- Tránh ánh sáng quá chói hoặc quá tối, gây mỏi mắt.
3.3. Giới hạn thời gian sử dụng thiết bị điện tử
- Trẻ dưới 6 tuổi: hạn chế tối đa sử dụng điện thoại, máy tính bảng.
Trẻ 6–12 tuổi: Chỉ nên dùng thiết bị điện tử không quá 1–2 giờ/ngày. - Khuyến khích trẻ nghỉ mắt sau mỗi 20 phút nhìn màn hình (theo nguyên tắc 20-20-20: cứ 20 phút nhìn xa 20 feet ~ 6m trong 20 giây).
3.4. Cho trẻ nghỉ ngơi hợp lý trong giờ học
- Sau 30–40 phút học, nên cho trẻ nghỉ 5–10 phút.
- Tận dụng thời gian nghỉ để trẻ đi lại, vận động hoặc nhìn ra xa.
3.5. Tăng cường hoạt động ngoài trời
- Khuyến khích trẻ chơi thể thao, đạp xe, chạy bộ, chơi bóng ngoài trời.
- Tiếp xúc ánh sáng tự nhiên giúp giảm nguy cơ cận thị học đường.
3.6. Chế độ dinh dưỡng tốt cho mắt
- Bổ sung thực phẩm giàu vitamin A, C, E, kẽm và omega-3: cà rốt, bí đỏ, rau xanh đậm, cá hồi, trứng, hạt.
- Hạn chế đồ ăn nhanh, nhiều dầu mỡ gây ảnh hưởng đến sức khỏe mắt.
3.7. Khám mắt định kỳ cho trẻ
- Trẻ em nên được khám mắt ít nhất 6–12 tháng/lần.
- Phát hiện sớm tật khúc xạ sẽ giúp điều chỉnh bằng kính hoặc phương pháp phù hợp, tránh biến chứng về sau.
4. Lợi ích khi phụ huynh áp dụng mẹo chăm sóc mắt cho trẻ
- Giảm nguy cơ cận – loạn thị học đường.
- Cải thiện thị lực, hỗ trợ học tập hiệu quả hơn.
- Ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm như nhược thị, bong võng mạc do cận nặng.
- Giúp trẻ tự tin trong học tập và cuộc sống.
Kết luận
Việc chăm sóc mắt cho trẻ trong giai đoạn học đường đóng vai trò quan trọng trong việc hạn chế cận thị và loạn thị – hai vấn đề thị giác phổ biến hiện nay. Chỉ với những thói quen nhỏ như ngồi học đúng tư thế, nghỉ ngơi hợp lý, ăn uống đầy đủ dưỡng chất và khám mắt định kỳ, phụ huynh có thể giúp con duy trì đôi mắt sáng khỏe.
Nếu phụ huynh đang lo lắng về thị lực của con, hãy sắp xếp lịch khám mắt định kỳ tại VINEYE để phát hiện và điều trị kịp thời.
